นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก ตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 6 เดือน แม้ลูกจะถึงวัยเริ่มกินอาหารเสริมอื่นๆ นมแม่ก็ยังดีที่สุดอยู่ดี และคุณแม่รู้ไหมคะ ว่านมแม่นั้นมาจากไหน ถ้าหากอยากเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ให้นานที่สุด จะต้องวางแผนอย่างไร มาดูกันเลยค่ะ

น้ำนมแม่มาจากไหนกันนะ?

น้ำนมแม่มีระบบการสร้างน้ำนมแบบอะโพไครน์ (Apocrine Secretion) เช่นเดียวกับน้ำนมแพะ ซึ่งระบบการสร้างนี้ จะทำให้มีเยื่อหุ้มเซลล์น้ำนมหลุดออกมากับนมในปริมาณสูง มีสารอาหารธรรมชาติที่ดีกับร่างกายและสมองของลูกน้อย เช่น โปรตีน ไขมันขนาดเล็กที่ย่อยง่าย วิตามิน เกลือแร่ เป็นต้น

น้ำนมแม่เริ่มสร้างตอนตั้งครรภ์ประมาณ 3-4 เดือน ร่างกายคุณแม่จะเริ่มผลิต Colostrum หรือหัวน้ำนมขึ้นมา และจากการกระตุ้นของฮอร์โมน Estrogen, Progesterone, Prolactin, HPL และฮอร์โมนอื่นๆ จะทำให้ในเต้านมของคุณแม่มีท่อนมและแตกแขนงตรงปลาย กลายเป็นต่อมน้ำนมรวมกัน ทำให้ช่วงก่อนคลอดเต้านมของคุณแม่จะมีน้ำนมไหลออกมาเล็กน้อยค่ะ

หลังคลอด 2-3 วัน ฮอร์โมน Prolactin จะกระตุ้นให้มีการสร้างน้ำนมเพิ่มมากขึ้น เลือดก็จะไหลเวียนไปที่เต้านมมากกว่าปกติ ทำให้คุณแม่ก็มีอาการเจ็บคัดเต้านมจนต้องระบายน้ำนมออก ทั้งนี้การที่น้ำนมจะสร้างได้ต่อเนื่องก็ขึ้นอยู่กับการกิน การดูแลตัวเอง การดูดของลูกน้อย การบีบด้วยมือ และการปั๊มเครื่องด้วยนะคะ ไม่ใช่แค่ที่ฮอร์โมนแล้ว หากคุณแม่อยากเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ให้ได้นานๆ เราก็มีเคล็ดลับดูแลตัวเองตั้งแต่เริ่มตั้งครรภ์มาฝากค่ะ

เคล็ดลับง่ายๆ ทำอย่างไรให้มีน้ำนมตั้งแต่ตอนท้อง

- คุณแม่สามารถปรึกษาสูตินรีแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญได้เลย ว่าเราตั้งใจจะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ สอบถามเรื่องการอบรมหาความรู้การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การจัดการกับอารมณ์ ว่าคุณแม่สามารถเข้าร่วมได้หรือไม่ ในตอนท้องและหลังคลอด จะได้รู้ว่าคุณแม่ควรเตรียมพร้อมอย่างไรบ้าง

- คุณแม่ต้องดูแลเต้านมตั้งแต่ตอนท้อง ด้วยการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเรื่องวิธีดูแลเต้านม การเปลี่ยนแปลงของเต้านมที่จะเกิดขึ้นข้อสงสัยด้านสุขภาพที่อาจมีผลกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

- รับประทานอาหารเพิ่มน้ำนมบำรุงร่างกาย ตั้งแต่ตอนท้องได้เลย เช่น น้ำขิง หัวปลีกุยช่าย เมล็ดขนุนต้ม ผักโขมหนามฟักทอง มะรุม มะละกอ และพักผ่อนให้เพียงพอ ทำจิตใจให้สบาย และไม่เครียด

- ให้ซื้อเครื่องปั๊มนมไว้เลย และลองปั๊มกระตุ้นน้ำนมได้ เพื่อเตือนตัวเองว่าเราตั้งใจจะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และสต๊อกนมแม่ไว้ป้อนลูกเมื่อกลับไปทำงาน และควรหาความรู้เรื่องการทำความสะอาดเครื่องปั๊มนมไว้ด้วย

          จากคำแนะนำขององค์การอนามัยโลก แนะนำว่า คุณแม่ควรให้ลูกดูดนมแม่เร็วที่สุดหลังคลอด ภายหนึ่งชั่วโมงแรกหลังคลอดเลยยิ่งดี เพราะลูกจะได้รับประโยชน์จากโปรตีนที่ย่อยง่าย วิตามิน แร่ธาตุ ภูมิคุ้มกัน และเป็นการกระตุ้นน้ำนมแม่ได้ดีอีกด้วย

          คุณแม่รู้กระบวนการสร้างน้ำนมแม่แล้วนะคะ การดูแลตัวเองให้มีน้ำนมเยอะๆ ก็ทำได้ไม่ยากเลย เพียงแค่วางแผนตั้งแต่ตอนท้อง และดูแลตัวเองอย่างต่อเนื่อง น้ำนมก็มีเพียงพอเลี้ยงลูกไปจนโตแล้วค่ะ