โรคไข้เลือดออก โรคอันตรายที่มักจะระบาดในฤดูฝน เนื่องจากมีฝนตกบ่อยทำให้เกิดน้ำขัง ซึ่งเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายตัวการสำคัญของโรคที่คร่าชีวิตเด็กเล็กไปเป็นจำนวนมาก มาทำความรู้จักโรคนี้และวิธีป้องกันให้ลูกน้อยกันเถอะค่ะ

ไข้เลือดออก โรคอันตรายถึงชีวิต

โรคไข้เลือดออกเกิดจากเชื้อไวรัสที่ชื่อว่าเดงกี ซึ่งเชื้อไวรัสนี้มีทั้งหมด 4 สายพันธุ์ คือ เดงกี 1, เดงกี 2, เดงกี 3, และเดงกี 4 โดยมีพาหะนำโรคคือยุงลาย โรคไข้เลือดออกเป็นโรคที่อันตรายถึงชีวิตและมีเด็กๆ เสียชีวิตจากโรคนี้เป็นจำนวนมาก โดยอาการของโรคสามารถแบ่งได้เป็น 3 ระยะ ดังนี้

1. ระยะไข้สูง

• มีไข้สูง ประมาณ 2-7 วัน ควรเช็ดตัว หรือให้กินยาลดไข้ (ยาพาราเซตามอลเท่านั้น) ซึ่งต้องระวังอย่าให้กินยามากเกินความจำเป็น เพราะอาจจะทำให้ตับทำงานหนัก อาจทำให้มีภาวะตับวายหรือตับอักเสบรุนแรงได้

• ใบหน้าและตามลำตัว มีอาการแดงผิดปกติ บางรายอาจมีอาการเยื่อบุตาอักเสบร่วมด้วย หรือมีผื่นขึ้น

• มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง

• อาจมีจุดเลือดออกตามผิวหนัง เช่น มีจุด หรือมีเลือดกำเดาออก

• ระยะนี้ถือเป็นระยะสำคัญที่ควรเฝ้าสังเกตอาการ การเปลี่ยนแปลง รวมทั้งการดูแลสุขภาพลูกอย่างใกล้ชิด หรือรีบพาลูกพบแพทย์ทันที

2. ระยะวิกฤติ/ช็อก

อาการที่พบคือ ระหว่างที่มีไข้ ไข้จะลดลงอย่างรวดเร็ว ซึ่งใช้เวลาประมาณ 24-48 ชั่วโมง ในตอนนี้ อาจมีการรั่วของพลาสมา (plasma) หรือน้ำเหลืองออกนอกเส้นเลือด และหากการรั่วของพลาสมาออกนอกเส้นเลือดเป็นจำนวนมาก จะทำให้เกิดภาวะช็อกได้ ภาวะช็อกนี้จะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ถ้าไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีผู้ป่วยจะมีอาการเพิ่มขึ้น และอาจเสียชีวิตภายใน 12-24 ชั่วโมง หลังภาวะช็อกได้

3. ระยะฟื้นตัว

อาการโดยทั่วไปจะดีขึ้น หลังจากที่มีการดูดกลับของพลาสมาเข้าสู่กระแสเลือด ชีพจรเต้นช้าลงจากช่วงระยะวิกฤตที่มักจะเต้นเร็วกว่าปกติ ในบางรายจะพบผื่นขึ้นตามร่างกาย เรียกว่าผื่นในระยะพักฟื้น และปัสสาวะได้ดีขึ้น เมื่อเทียบกับระยะวิกฤติ คุณหมอจะหยุดการให้สารน้ำทางเส้นเลือด เพื่อป้องกันการแทรกซ้อนจากภาวะน้ำเกินได้ ป้องกันไข้เลือดออกให้ลูกน้อย

ป้องกัน

• กำจัดแหล่งเพาะพันธ์เจ้ายุงลายพาหะตัวร้าย โดยการขจัดแหล่งน้ำขังที่อยู่ในบริเวณบ้าน

• หากในบ้านมีพื้นที่น้ำขัง หรือมีการใช้สอยส่วนใดที่จำเป็นต้องมีน้ำ เช่น บ่อน้ำเล็กๆ ในสวน ควรใส่ผงยากำจัดยุงลายลงในน้ำเพื่อกำจัดยุงลายตั้งแต่เป็นลูกน้ำ

• ฉีดพ้นยากันยุงหากสังเกตว่ามียุงมากผิดปกติ โดยเฉพาะฤดูฝนและฤดูหนาว

• ควรติดตั้งมุ้งลวดที่ประตูหน้าต่าง และควรปิดประตูหน้าต่างทุกครั้ง เพื่อป้องกันไม่ให้ยุงเข้าบ้าน

• ควรสวมใส่เสื้อผ้าที่มีแขนขายาวและมีความหนาพอสมควรเพื่อป้องกันยุง หรือทายากันยุง

วิธีรักษาเบื้องต้นหากลูกเป็นไข้เลือดออก

1. หมั่นเช็ดตัวลดไข้ ระหว่างเช็ดตัวหากมีอาการหนาวสั่นก็หยุดและห่มผ้าบางๆ ในเด็กเล็กเมื่อไข้สูงมากอาจจะเกิดอาการชักได้ โดยเฉพาะคนที่เคยมีประวัติชักตั้งแต่เด็ก

2. ให้ทานเฉพาะยาพาราเซตามอลเพื่อลดไข้

3. ห้ามกินยาแอสไพรินหรือยาในกลุ่มลดไข้สูง เพราะยาในกลุ่มนี้มีผลทำให้เลือดออกง่ายขึ้น เพราะมีผลต่อการทำงานของเกล็ดเลือดซึ่งเป็นกลไกสำคัญเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือดในร่างกาย ในบางรายอาจทำให้เกล็ดเลือดต่ำลง หรือทำงานผิดปกติ เลือดจะออกไม่หยุด และเสียชีวิตได้

4. ทานอาหารที่ย่อยง่าย เช่น ข้าวต้ม น้ำหวาน น้ำผลไม้ และนม ถ้าพบว่าลูกมีอาการปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ซึมลง หรือมีอาการเลือดออกร่วมด้วย ควรรีบพาไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุดค่ะ

หากลูกเป็นไข้เลือดออก การดูแลและบรรเทาอาการจึงเป็นเรื่องที่สำคัญที่สุด นอกจากระวังไม่ให้ไข้สูงแล้ว การพักผ่อนและรับประทานอาหารที่มีประโยชน์จะช่วยให้ร่างกายฟื้นฟูตัวเองได้ดี ควรเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์และดื่มที่มีคุณค่าสูง เช่น นมแพะ เพราะนมแพะมีระบบการสร้างน้ำนมแบบอะโพไครน์ ที่ให้สารอาหารครบถ้วนจากธรรมชาติ มีความเป็นธรรมชาติและมีประโยชน์สูง มีปริมาณโปรตีนก่อแพ้น้อย อีกทั้งโปรตีนในนมแพะยังเป็นโปรตีนที่ย่อยและดูดซึมได้ง่าย จึงช่วยลดอาการท้องผูกและช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกายให้แข็งแรง ไม่ป่วยง่าย หรือสามารถฟื้นฟูจากอาการเจ็บป่วยได้ง่ายด้วยค่ะ