อาการท้องผูกของเด็กเล็กเป็นปัญหาหนึ่งที่แม่ทุกคนต้องเจอ ยิ่งลูกน้อยไม่ถ่าย หรือหลายๆวันถ่ายที แม้จะเป็นเรื่องที่แม่สามารถรับมือได้ แต่หากปล่อยทิ้งไว้นานนอกจากปัญหาท้องผูกจะส่งผลต่อสุขภาพของลูกแล้วยังกระทบกับพัฒนาการของเขาได้เช่นกัน 

ท้องผูกกระทบพัฒนาการ การเรียนรู้ และสุขภาพ 

• เบื่ออาหาร รับประทานได้น้อยลง 

• เกิดความเครียด งอแง 

• กลั้นอุจจาระบ่อยๆ เพราะเจ็บก้นหรือรูทวาร จนเป็นปัญหาท้องผูกเรื้อรัง 

• รู้สึกอึดอัด ไม่อยากเล่น ไม่อยากเคลื่อนไหว 

• กระทบการเรียนรู้ และการจดจำ ไม่มีสมาธิจดจ่อ 

สำหรับเด็กทารกแรกเกิด – 1 ปี คุณแม่สามารถสังเกตอาการท้องผูกของลูกได้ง่ายๆ คือ เวลาที่ลูกถ่ายอุจจาระลูกจะเบ่งจนหน้าแดง บางครั้งก็มักจะบิดตัว ร้องงอแง และอุจจาระมีลักษณะแข็งเป็นก้อน หากปล่อยทิ้งไว้นานอาจทำให้รูทวารฉีกขาด และส่งผลกระทบต่อลำไส้และระบบขับถ่ายของลูกในระยะยาว เพราะฉะนั้นมาหาทางรับมือกันค่ะ 

รับมือเมื่อลูกท้องผูก 

1. ให้กินนมแม่ นมแม่คืออาหารที่ดีที่สุด คุณแม่ควรให้ลูกดื่มนมแม่ตั้งแต่แรกเกิด ที่สำคัญย่อยง่าย ร่างกายลูกสามารถดูดซึมไปใช้งานได้หมด 

2. ดื่มนมแพะเพราะมีโปรตีนย่อยง่าย กรณีที่คุณแม่ไม่สามารถให้ลูกดื่มนมแม่ได้ตั้งแต่แรกเกิด การเลือกนมที่มีโปรตีนย่อยง่ายอย่างนมแพะจะช่วยให้ลูกสบายท้อง และยังช่วยให้ระบบขับถ่ายของลูกทำงานได้ดีขึ้น เพราะในนมแพะมีใยอาหารที่เรียกว่า อินนูลิน และโอลิโกฟรุคโตส ซึ่งเป็นใยอาหารสำคัญที่ช่วยปรับสมดุลของระบบทางเดินอาหาร ช่วยลดปัญหาท้องผูก และช่วยส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายอีกด้วย

นอกจากนี้นมแพะยังมีระบบการสร้างน้ำนมแบบอะโพไครน์ (Apocrine) ที่ให้สารอาหารจากธรรมชาติในปริมาณสูง มีคุณค่าทางโภชนาการอย่างครบถ้วน 

3. จิบน้ำระหว่างวัน หากลูกอยู่ในวัย 6 เดือนขึ้นไป สามารถดื่มน้ำได้ ควรให้ลูกดื่มน้ำบ่อยๆ หรือจิบน้ำระหว่างวัน เพราะน้ำจะช่วยให้อุจจาระอ่อนตัวและขับอุจจาระออกจากลำไส้ง่ายขึ้น 

4. รับประทานผักผลไม้เป็นประจำ เนื่องจากผักผลไม้เป็นอาหารที่มีกากใยสูง ช่วยระบบขับถ่ายได้ สามารถให้ลูกรับประทานได้ตั้งแต่เริ่มอาหารเสริมเลยค่ะ

5. ชวนลูกออกกำลังกาย สำหรับลูกวัยที่เริ่มเคลื่อนไหวร่างกายได้ควรหากิจกรรมให้ลูกเล่นหรือคลานไปหยิบของ แต่ในเด็กทารกที่ยังเคลื่อนไหวไม่ได้คุณแม่อาจจะนวดหน้าท้องกระตุ้นลำไส้ หรือจับขาลูกปั่นจักรยานอากาศขณะนอนเล่นก็ได้ 

แต่หากวิธีรับมือดังกล่าวไม่ได้ผล คุณแม่ควรปรึกษาแพทย์ถึงวิธีการที่ถูกต้อง ไม่ควรสวนทวารให้ลูกบ่อยๆ เพราะนอกจากจะเป็นการขัดขวางกระบวนการขับถ่ายตามธรรมชาติแล้ว ยังทำให้ลูกเคยชินกับการสวนจนไม่ยอมเบ่งอุจจาระเอง รวมถึงห้ามซื้อยาระบายให้ลูกกินเองเด็ดขาดค่ะ ควรอยู่ในคำแนะนำของแพทย์